มือใหม่ต้องรู้! ไขควง 101: ปูพื้นฐานแน่น งานไหนก็มั่นใจ!
เคยไหมที่เจอกับน็อตหรือสกรูสารพัดแบบ แล้วไม่รู้จะใช้อะไรขัน? เจ้าเครื่องมือที่เราคุ้นเคยกันดีอย่าง
"ไขควง" เนี่ยแหละ คือพระเอกของเรา! แต่รู้ไหมว่าไขควงไม่ได้มีแค่แบบเดียว แถมแต่ละแบบก็มีหน้าที่พิเศษของมัน บทความนี้จะพามือใหม่ไปรู้จักกับโลกของไขควง ตั้งแต่ประเภทต่างๆ ในการเลือกใช้ให้ถูกงาน รับรองว่าอ่านจบ จะหยิบไขควงขันอะไรก็มั่นใจ ไม่ต้องกลัวหัวสกรูเยินอีกต่อไป! มาเริ่มต้นทำความรู้จักกับเพื่อนคู่ใจช่างคนนี้กันเลย
ส่วนประกอบหลักของไขควงมี 2 ส่วนดังนี้
ก้านไขควง - ส่วนที่เป็นแกนยาว ของไขควง ต่อจากด้ามจับ ทำหน้าที่ ส่งแรงบิด ไปยังหัวสกรู และ ปลายก้าน จะมีรูปทรงเฉพาะเรียกว่า ปากไขควง (Tip) เพื่อให้เข้ากับหัวสกรูแต่ละชนิด
ด้ามจับ - ส่วนที่เราใช้มือจับ ของไขควง ออกแบบมาเพื่อให้ จับถนัดมือ ไม่ลื่น และช่วยให้ ออกแรงบิด และ ควบคุมทิศทางการหมุน ไขควงได้อย่างมีประสิทธิภาพ วัสดุและรูปทรงของด้ามจับมีหลากหลายเพื่อให้เหมาะสมกับการใช้งานและความสบายของผู้ใช้
ไขควงพื้นฐานที่ควรรู้จัก 5 ประเภท ได้แก่
1. ไขควงปากแบน
ลองนึกถึงสกรูที่มีร่องตรงเพียงเส้นเดียว นั่นแหละคือคู่หูของไขควงปากแบน! ถึงแม้จะเป็นไขควงประเภทแรกๆ ที่ถูกคิดค้นขึ้น แต่ก็ยังคงมีบทบาทในงานช่างหลากหลายประเภท
เมื่อไหร่ที่ควรใช้? เหมาะสำหรับงานไม้เก่าๆ, เฟอร์นิเจอร์โบราณที่มักใช้สกรูแบบนี้ หรือในงานที่ไม่ต้องการแรงบิดในการขันมากนัก เช่น การขันสกรูยึดแผ่นไม้บางๆ นอกจากนี้ ในบางสถานการณ์ฉุกเฉิน หากไม่มีไขควงแฉกขนาดใหญ่ อาจพอใช้ไขควงปากแบนแทนได้บ้าง แต่ต้องทำด้วยความระมัดระวังเพื่อไม่ให้หัวสกรูเสียหาย
สถานการณ์ที่ไม่ควรใช้ ไม่เหมาะกับงานที่ต้องการแรงบิดสูงๆ หรือสกรูที่ต้องการความแม่นยำในการขัน เพราะมีโอกาสลื่นหลุดได้ง่าย และไม่ควรใช้กับสกรูหัวแฉกเพราะจะทำให้หัวสกรูเสียหาย
2. ไขควงแฉก
ถ้าคุณเคยประกอบเฟอร์นิเจอร์น็อคดาวน์ หรือซ่อมแซมเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้าน เชื่อได้เลยว่าคุณต้องเคยเจอกับสกรูหัวแฉก (+) มาแล้ว ไขควงแฉกถูกออกแบบมาเพื่อจับกับร่องกากบาทบนหัวสกรู ทำให้ขันได้แน่นและถ่ายทอดแรงบิดได้ดี
เมื่อไหร่ที่ควรใช้? เป็นตัวเลือกหลักสำหรับงานประกอบเฟอร์นิเจอร์, ติดตั้งหรือซ่อมแซมเครื่องใช้ไฟฟ้า, ประกอบอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ รวมถึงงาน DIY ทั่วไปที่ใช้สกรูหัวแฉก
สถานการณ์ที่ไม่ควรใช้ ไม่ควรใช้กับสกรูหัวแบบอื่น เช่น หัวแบน หกเหลี่ยม หรือทอร์กซ์ เพราะจะทำให้ไขควงไม่สามารถจับสกรูได้ หรืออาจทำให้หัวสกรูเสียหายได้ นอกจากนี้ การใช้ไขควงแฉกที่เล็กเกินไปกับสกรูขนาดใหญ่ก็อาจทำให้หัวสกรูเยินได้เช่นกัน
3.ไขควงปากแฉกพิเศษ
ไขควงชนิดพิเศษที่พัฒนาต่อยอดจากไขควงแฉก สังเกตง่ายๆ คือ ปลายไขควงจะมีลักษณะเป็นรูปกากบาทเหมือนไขควงแฉก แต่จะมี ร่องขนาดเล็กเพิ่มเติม แทรกอยู่ระหว่างแฉกหลักทั้งสี่
เมื่อไหร่ที่ควรใช้ ใช้เมื่อเจอกับสกรูที่มีสัญลักษณ์ "PZ" หรือสังเกตเห็นร่องเสริมขนาดเล็กระหว่างแฉกบนหัวสกรู เหมาะอย่างยิ่งสำหรับงานที่ต้องการแรงบิดในการขันสูงและต้องการลดปัญหาการลื่นหลุดของไขควง เช่น การประกอบเฟอร์นิเจอร์จากฝั่งยุโรป และงานไม้ที่ต้องการความแข็งแรงในการยึดเป็นพิเศษ
สถานการณ์ที่ไม่ควรใช้ หลีกเลี่ยงการใช้ไขควงปากแฉกพิเศษกับสกรูหัวแฉกมาตรฐาน เพราะส่วนปลายจะไม่เข้ากันอย่างถูกต้อง อาจทำให้หัวสกรูและไขควงเสียหายได้ และไม่ควรนำไปใช้กับสกรูประเภทอื่นๆ ที่มีลักษณะหัวแตกต่างกัน เช่น ปากแบน, หกเหลี่ยม, หรือทอร์กซ์
4. ไขควงหกเหลี่ยม
สกรูหัวหกเหลี่ยม หรือที่คุ้นเคยกันในชื่อ "สกรู Allen" ต้องการเครื่องมือที่มีปลายหกเหลี่ยมพอดีกับรูบนหัวสกรู ซึ่งก็คือไขควงหกเหลี่ยม (หรือประแจแอล) นั่นเอง สกรูประเภทนี้มักต้องการแรงบิดในการขันที่สูงกว่าสกรูทั่วไป
เมื่อไหร่ที่ควรใช้? เหมาะสำหรับงานประกอบเฟอร์นิเจอร์ที่ต้องการความแข็งแรงในการยึด, การปรับแต่งหรือซ่อมแซมจักรยาน (เช่น ขันหลักอาน, แฮนด์), การติดตั้งหรือบำรุงรักษาเครื่องจักรกล และการประกอบชิ้นส่วนบางอย่างในรถยนต์และรถจักรยานยนต์
สถานการณ์ที่ไม่ควรใช้ ไม่สามารถใช้กับสกรูหัวแบบอื่นได้โดยเด็ดขาด หากขนาดของไขควงหกเหลี่ยมไม่พอดีกับรูบนหัวสกรู จะทำให้รูดและขันไม่ได้
5. ไขควงทอร์กซ์
สังเกตสกรูที่มีหัวเป็นรูปดาวหกแฉกไหม? นั่นแหละคือสกรูทอร์กซ์ ซึ่งถูกออกแบบมาให้ไขควงจับได้แน่น ลดการลื่น และถ่ายทอดแรงบิดได้ดี ทำให้เหมาะกับงานที่ต้องการความแม่นยำและความทนทาน
เมื่อไหร่ที่ควรใช้? พบได้บ่อยในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ (เช่น คอมพิวเตอร์, โทรศัพท์มือถือ), รถยนต์ (โดยเฉพาะในส่วนที่ต้องการความปลอดภัย), และเครื่องใช้ไฟฟ้าบางชนิด รวมถึงงานที่ต้องการความแม่นยำในการขัน
สถานการณ์ที่ไม่ควรใช้ ไม่สามารถใช้กับสกรูหัวแบบอื่นได้ และต้องเลือกเบอร์ของไขควงทอร์กซ์ให้ตรงกับขนาดของหัวสกรู หากใช้ไม่ตรงกัน อาจทำให้หัวสกรูเสียหายได้
ไขควงทอร์กซ์แบบไม่มีรู: ใช้กับสกรูทอร์กซ์มาตรฐานทั่วไป
ไขควงทอร์กซ์แบบมีรู: ใช้กับสกรูทอร์กซ์ที่มีเดือยตรงกลาง เพื่อป้องกันการแกะ
6. ไขควงชุดอเนกประสงค์
สำหรับมือใหม่ที่ยังไม่คุ้นเคยกับสกรูหลากหลายประเภท หรือต้องการความสะดวกในการพกพาเครื่องมือเพียงชิ้นเดียว ไขควงชุดอเนกประสงค์คือตัวเลือกที่น่าสนใจ ด้วยด้ามจับเพียงอันเดียว แต่มีหัวไขควง หลากหลายแบบให้เลือกเปลี่ยนตามความเหมาะสม
เมื่อไหร่ที่ควรใช้? เหมาะสำหรับงาน DIY ทั่วไป, งานซ่อมแซมเล็กๆ น้อยๆ ภายในบ้านที่อาจต้องเจอกับสกรูหลายประเภท, หรือเมื่อต้องการความคล่องตัวในการเปลี่ยนหัวไขควงได้อย่างรวดเร็ว
สถานการณ์ที่ไม่ควรใช้ อาจไม่เหมาะกับงานที่ต้องการแรงบิดสูงๆ อย่างต่อเนื่อง หรือสกรูที่มีขนาดใหญ่มากๆ เพราะความแข็งแรงของข้อต่อระหว่างหัวไขควงกับด้ามจับอาจไม่เท่ากับไขควงแบบด้ามเดียว
ไขควงไร้สาย
สำหรับมือใหม่ขอแนะนำไขควงไร้สาย หมดปัญหาความแตกต่างของหัวสกรูที่ดูเหมือนจะมีสารพัดแบบ และการเลือกใช้ไขควงที่ไม่พอดีนี่เอง ที่มักจะทำให้งานไม่ราบรื่น แถมยังเสี่ยงทำให้หัวสกรูเสียหายอีกด้วย
 |
ไขควงไร้สาย 3.6V BOSCH GO KIT GEN 3
 |
ไขควงไร้สาย 4V DEWALT รุ่น DWHT66719
 |
บทสรุปสำหรับมือใหม่
การเลือกใช้ไขควงให้ถูกประเภทและขนาดของหัวสกรู รวมถึงพิจารณาลักษณะงานที่จะทำ เป็นหัวใจสำคัญของการทำงานช่างอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย การทำความเข้าใจคุณสมบัติและการใช้งานของไขควงพื้นฐานเหล่านี้ จะช่วยให้มือใหม่สามารถเริ่มต้นงานช่างได้อย่างมั่นใจ และหลีกเลี่ยงปัญหาที่เกิดจากการใช้เครื่องมือผิดประเภทได้อย่างแน่นอน
